Senin, 14 Juni 2021

 

130 KOSA KATA ATAU ISTILAH TENTANG SIFAT, SIKAP

ATAU PERILAKU TERPUJI MANUSIA

DALAM KAIDAH BAHASA BUGIS BONE

(Cek Sifat Anda Di Sini !)

Oleh: Muhammad Akil Musi

(Akademisi PAUD/Pemerhati Sosial, Adat dan Budaya)

 

Cek Sifat Anda di Sini !!!

1.        Sifat atau sikap Terpuji = Sipa’ ri eloori ; sipa’ iyya ripujie; Ampe ri eloori ; Gau’ ri pojie

2.       Perbuatan baik ; Kebaikan= Deeceng; Pappideeceng

3.       Ucapan baik dan benar = Ada Tongeng

4.      Seia Perbuatan dengan Ucapan = Taaro Aaada, Taaro Gau’

5.       Sebutan atau istilah orang yang baik sekali = Ulawu tau

6.       Adil = Aadele ; Teng Mappasilaingeng

7.       Alim atau Ulama = Pagaama ; Mare’ agamaana; Panriita ; Anre guuru

8.       Amanah = Ri Parennuangi teng Maceeko ; Wedding di teppeeri

9.       Arif; Bijaksana = Matimbang ; Matangngaa

10.    Bahagia ;  Senang = Masennang

11.      Baik hati = Makessing atinna; Magelloo sipa’na

12.    Belajar = Magguuru ; Makkanre guru; Tuntu’ paddissengeng ; Mattimpa deeceng

13.    Balasan atas kebaikan (pahala) = Appalang ; Pawaale’

14.    Beradat atau Beradab = Makkeade’ ; Makessing Pangaderenna

15.    Beramal = Makkaamala’

16.    Berani = Materuu ; Waraani ; Puuno bata-baata

17.    Berdamai  = Mappasituuju

18.    Bercahaya ; Berseri-seri (biasanya muka) = Mattappaa ; Maceyyaa ; Macoora

19.    Berharap (dalam kebaikan) = Mamminaasa (ri decenge)

20.   Berpikir Positif = Mappikiri Deceng ; Mannawa-nawa madeceng ; Mappesangka Deceng

21.    Bersatu = Masseddi; Mabbuulo Sipeppa’

22.   Bersih = Mapaccing; Macakkaa

23.   Bertanggung jawab = Mappasiwwale’ ; Tessoroosi ulu aada

24.  Berusaha (segala hal dalam kebaikan) = Makkawaaru; Makkuraaga

25.   Cerdas = Majeppu’ ; Manraapi

26.   Dermawan = Makacowa ; Malaabo ; Maloomo mabbeere

27.   Fasih  = Mabessa ; Teng Maggareemeng

28.   Gembira ; Riang = Marennu ; Mario

29.   Gesit ; Cekatan atau Lincah = Malitte’ ; Matippe’ ; Macadiida’ ; Maguliiri’

30.   Halus = Maalusu’ ; Malummu’

31.    Harga Diri = Siirii ; Pesse

32.   Menjaga Harga Diri = Matanre siirii

33.   Hati Suci ; Hati Mulia ; Hati Nurani = Ati Mapaccing

34.  Hati-hati (Wara’) = Makkalitutu ;  Maniinii

35.   Hemat = Macarinna

36.   Humoris = Maboonga

37.   Ikhtiar ; Tawakkal = Mappesoona ; Mappasanree

38.   Ikhlas ; Tulus = Macinnong Atinna ; Teng Naeloori pawaale’

39.   Ikut (dalam hal kebaikan) = Maroola ; Maccinroola ; Makkacuwee ; Mattoola

40.  Istoqaamah ; Konsisten = Mannennuungeng

41.    Jujur = Malempuu ;  Teng Maceeko

42.  Kerja Keras = Majjama Reeso ; Makkareeso ; Mappallaong

43.  Kharismatik ; Berwibawa = Malebbii 

44.  Kuat = Malessi ; Mapoore ; Matoone’

45.  Malu = Masiirii ; Maweewe

46.  Membenarkan = Mappattongeng ; Mappesabbi

47.  Memberi bekal (biasanya uang) kepada seseorang (misalnya hendak pergi atau baru berjumpa) = Pabbarekkeng sumaange

48.  Membuktikan (misalnya janji) = Mappadduupa

49.  Merawat ; Memelihara = Majjampa ; Mattungka ; Mappiaara

50.   Mancari nafkah = Mappukangka ; Massappa dalle

51.    Mencinta = Mappuuji

52.   Menengahi (orang yang bertikai) = Mappallalang; Pallawa rukka

53.   Mengalah = Sooroo; Nappecaureng aleena

54.  Mengingatkan = Mapparingerang

55.   Saling Mengingatkan  = Siparingeraangi

56.   Menasehati = Mappangaajaa  ; Mappaaseng

57.   Saling Menasehati = Sipangajaari

58.   Menggembirakan= Mappakarenu-rennu ; Mappaka rio-rio

59.   Saling Menggembirakan atau Menyenangkan = Siporennu ; Siporio

60.   Menghargai = Mappakatau

61.    Saling Menghargai = Sipakatau

62.   Menghibur = Mappaleece

63.   Menghormati = Mappakaraaja

64.  Saling Menghormati = Sipakaraaja

65.   Memuliakan = Mappakalebbii

66.   Saling Memuliakan = Sipakaleebii

67.   Mengingat atau Mengenang (misalnya kebaikan orang lain) = Maringerang ; Masseenge’ ; Ri rampe deeceng

68.   Menolong ; Membantu = Mattulung ; Mangeewa ; Mabbantu

69.   Saling Membantu; Saling Menolong = Siparappe; Siewai

70.   Menyambut ; Menjemput (misalnya tamu) = Madduppa

71.    Menyajikan hidangan untuk tamu = Mattoaana ; Mappalenne 

72.   Menyapa ; Basa-basi = Paeewa aada

73.   Menyembah (khusus kepada Allah) = Makkasiwiang ; Massompa

74.  Menutup aib saudara dengan kebaikan = Massampo siiri

75.   Merindu = Maruddaane

76.   Mudah saja  (dalam hal) = Mariingeng

77.   Mujur ; Beruntung = Mauupe’

78.   Mulia = Malebbii

79.   Multitalenta  ;  Berbakat = Masappe’

80.   Murah Rezekinya = Masempo Dalle

81.    Niat baik ; Tekad ; Itikad = Ateka’

82.   Optimis = Maraaja Pattujunna ; Maraja Peddennuang

83.   Pandai menarik hati orang lain = Masaro maase

84.  Panjang Umur = Malampee suunge’

85.   Pas-pas ; Sesuai = Situju; Situju-tuuju ; Sikenna ; Siakkaluureng

86.   Patuh ; Penurut = Mapaato ; Marengkaliinga ; Mapariaati

87.   Peduli ; Perhatian = Maperuu

88.   Pemaaf = Maraja Addampeng ; Teng Mattaro jaa

89.   Penyayang = Mamaase ; Maraja Essi Babua

90.   Percaya atau Yakin = Matanre Teppe’

91.    Perasaan Lapang = Masageena

92.   Percaya Diri = Maloppo Nyawaana ; Maraaja Pattujuna

93.   Pikir = Mappikkiri ; Mannawa-nawa ; Mannennu-nenu’

94.  Pintar atau Pandai = Macca ; Mataajang; Matanre Paddissengenna

95.   Proporsional : Kepatutan ; Kepantasan = Mappasitaanaja ; Mappasituuju-tuuju ; Mappasikenna-kenna

96.   Rajin ; Tekun = Matinuuluu ; Majere

97.   Ramah ; Supel ; Mudah Bergaul = Magaala’ ; Madumaee

98.   Rendah hati ; Humbel  = Mappakatuna aale

99.   Ringkas ; Tidak Ribet ; Tidak Rempong = Marippe’

100.Rukun = Sipammase-maase ; Sipakkinra-inra ; Sipammanye-maanye

101.  Sabar atau Pendiam= Masabbara’ ; Mamekkoo

102.Sadar ; Insaf = Mainge ; Paisseng

103.Saling mengingatkan = Sipakainge

104.                        Saling menyemangati ; Support = Sipatuwo ; Sipatokkong ; Mappakuru’ sumaange

105.Saling mendukung (tidak saling menjegal) = Sipalaalo ; Sibantu-bantu

106.Salam = Mabbere selling; Mappassalaama’

107.Sapa = Paeewa aada

108.Senantiasa dirindukan atau dicari (karena kebaikan hatinya) = Masappareng ; Riuddani ; Ri Seengek ; Ri Rampe ; Dingerang ; Dee dullei malupai

109.Senasib sepenanggungan = Siputootoo; Sipudalle; Sienrekeng dalle

110.  Senyum = Macawa-cawa cabbeeruu

111.   Sepakat ; Sejiwa; Sehati ; Selaras = Siaame’; Massiamatuuruu ; Pada Iidi Pada Eeloo  

112.  Setia =  Mattette Atinna ; Teng malaara’: Toddo’ Puuli

113.  Simpatik dan selalu menunjukkan keceriaan = Mario Pulaana, Manyameng kininnaawa ; Naccueeri Pakkiita ;

114. Sopan ; Santun = Mappakatau; Mappakaraaja; Mappakalebbi:    

115.  Stabil (dalam kesimbangan) = Salewaangeng

116.  Sulit terlupakan atau selalu terkenang = Masengereng

117.  Syukur = Sukkuruk ; Teng mangowa

118.  Tampak lebih muda dari usia sebenarnya = Maloolo Pulaana

119.  Tegar atau Tahan Banting = Mapereng

120.Tegas atau Teguh Pendirian = Magetteng ; Matettong

121.  Tekun, Serius atau Sungguh-sungguh = Mattunru-tunru ; Mattongeng-tongeng ; Makkatiyang.

122.Teladan = Akkacueereng ; Mattiiro Deeceng

123.Teliti atau Cermat = Matiike

124.                        Tenang atau Kalem = Matennang ; Masennang ; Maradde’ ; Mamemme’

125.Tenggang Rasa = Makkalaraapang (macaiki nareko ripatunaiki, makkotoopa ro tau lainge)

126.Terampil = Mapaace’ ; Mapanre jaari

127.Tidak suka memberatkan = Maraja taane’

128.Tobat = Tooba’ ; Taliinge ; Maddampeng;

129.Waspada = Maleeleng

130. Husnul Khatimah = Naccapuuri deeceng

 

 

 

 

 

 

131.  Istilah Membalas (kebaikan dengan perbuatan yang sama) = Mapparoola

132.Istilah Membalas (tapi lebih besar balasannya) = Mattoola ; Mattombong

133.Istilah hubungan kasih sayang antar manusia = sompung lolo

134.                        Istilah Sukses anak melampaui orang tua (khususnya Bapak) = Mattoola Palallo

135.Allah itu membalas tidak pada saat perbuatan dilakukan = Puang Allah Taala Mappasiwaale teng mappasilenneereng

136.Taqwa (Mengerjakan yang diperintahkan dan menghindari yang dilarang) = Matau ri puange ; Mappegau’ parenta, niniiri pappesangka  

 

 

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

  KITTA BUAH DALAM KAIDAH BAHASA BUGIS BONE Oleh: Dr. Muhammad Akil Musi (Dosen UNM / Wija to Bone) Buah Dalam Bahasa Bugis Bone   ...