130 SIFAT BURUK MANUSIA DALAM KAIDAH
BAHASA BUGIS BONE
1.
Sifat
buruk ; Jahat = Majaasiipa’ ; Ampe majaa
; Ampe makonja
2.
Acuh
Tak Acuh ; berubah-berubah = kapu-kapukeng; buce-buceereng ; pura loo puura tea
3.
Angkuh
= Matempo ; Mabangka
4.
Balasan
atas kejahatan (ganjaran) = Paccalla; Pawaale’ : Abalaa
5.
Baper;
Sensitif; Terlalu peka = Maraasai ; Marica Uuri ; Cumeddingeng
6.
Bercerai
; Berpisah = Massarang ; Mallawaangeng ; Mosoosara’
7.
Bicara
sendiri (dalam keadaan sedih atau marah) = Mammomo-moomo
8.
Bicara
tanpa kontrol: Mulut asal bicara = Katimu-timu ; Kaleccu-leccu ; Kapau-pau
9.
Bicara
tidak jelas (seperti kumur-kumur)= Maggaleero ; Maggareemeng
10.
Bodoh
= Madoongo ; Mabengo ; Makurappahang ; Buntu kullu ; Onto’-onto’ ; Makunru ;
Mapettang
11.
Boros
= Serekaawu ; Makkare-Yaare ; Mappacappu-cappuu
12.
Cengeng
= Majaabe; Pattering; Maleere uwwae maata
13.
Cerewet
; Bawel = Manenna’ ; Macapeddo’
14.
Ceroboh
; Gegabah ; Kurang Hati-hati = Macaapa’; Kajiili-jiili ; Kajuru’-kajuru’ ;
karonjo-ronjo ; Kajilang-jilang
15.
Cuek
= Pariare ; Dega pabati-batinna
16.
Curang
; culas = Mareecu ; Majekko ; Makaaluu ; Mapulandok
17.
Curhat
; Suka mengeluh = Mangittu; Madareeke
18.
Dendam
; Sulit Memaafkan = Mattaro-taro ; Mappariati ; Makkanre Laaleng ; Maelo Makkabaale
19.
Dengki
; Iri hati = Masere aati ; Pangempurung ; Masussa atinna ko nitai tauwe
masennang ; masennang atinna ko naitai tauwe masussa.
20. Durhaka = Madoraaka ; Tennaita
Parompaja
21.
Diskriminatif
; Pilih kasih ; Membeda-bedakan = Mappasilaingeng
22. Egois ; Menang sendiri ; Arogan =
Aleena mi patuuju
23. Ember bocor (Tidak bisa menyimpan
rahasia) = Macapiila
24. Frustrasi = Cauu; Mate Pattujung ; Cappureng
Akkaleng
25. Galau atau Merana = Masaara ; Sara aati
; Sara ininnaawa ; Sara nyaawa
26. Genit ; Kecentilan = Madidi’ ; Maciccaa
; Madendeng ; Makeedo ; Calleeda’ ; Kaindik-indik
27. Gila Pujian = Kapuji-pujiang;
Ganti-ganting; Kono’-konookeng
28. Halu : Suka menghayal= Malampe
Nawa-naawa
29. Ikut-ikutan ; Tidak Punya Pendirian= Kacuwe-cuwee
; Katuruu-tuuruu
30. Ingkar Janji = Pajjanci-janci ; Janci
Tedde Lessee Peca’ ; Janci Mautaroe; Janci Mutale’ e
31.
Kasar
= Makassara
32. Keburukan; Kejahatan = Jaa; Majaa
33. Kecewa = Sajang rennu
34. Kejam ; Sadis atau Aniaya = Masekkang ;
Mapiddaara ; Mappanrasa-raasa
35. Keluyuran = Pajokka; Pasolle;
Pangukkuru’ laaleng
36. Kepo ; Gila urusan = Majennang ; Macoddo’
; Macumaaning
37. Keras kepala = Matoojo ; Makeddo aati
38. Kerasukan = Tama’-tamaakeng
39. Kerja tidak tuntas = Makkampooro ;
Mappallaong puru aana’
40. Khawatir ; Cemas ; Takut = Tau-taureng ; Kaita-ita
41.
Khianat
= Teng wedding riparennuangi; Bakaa ; iyya muto baali, iyya muto kaaneng
42. Kikir
; Pelit ; Bakhil = Masekke ; Makeddi’ ; Mareekeng; kikkiri’ gellang
43. Kompor (tukang adu dan tukang fitnah) =
Mappalettu’-lettu’; Mappasisaala-saala; Mappasijaa-jaa; Na Pella-pellai
44. Kotor ; Jorok : Sembrono = Maroota ;
Majemmeng ; Marantasak ; Macareepa
45. Kumur-kumur (dalam bicara) =
Maggareemeng
46. Kurang ajar atau tidak beradat =
Makurang ajara ; Teng Makkeaade
47. Labil; Berubah-ubah atau tidak tegas =
Malaara’ ; Mareenang
48. Lama (jika mengerjakan sesuatu) =
Maitta ; Malampek Pappuuruk
49. Lambat = Malelle : Matengnge; Majampa
Iita
50. Lancang atau Tidak sopan = Madacco;
Pariare
51.
Layu
= Mate Colli
52. Lebay ; Kelewatan ; Sok = Masero ; Taliwa-liwa’ ; Lebbi;
Natamba-tambai
53. Lemah atau Lembek = Malemma; Mappeddo’
; Mappeeto’
54. Lemas ; Loyo ; Ngos-ngosan =
Cappulallaa ; Pooso
55. Lesu = Madoodong
56. Letih : Capek = Matekkoo
57. Licik atau akal bulus = Makkaleng
58. Mager (Malas Bergerak) = Makuttu,
Mabattu, Matuubeng; Mallangeru’
59. Meludah karena benci = Mammiccu Pareppe
60. Membenci = Maccecce
61.
Memberatkan
atau Suka membebani = Parompa-rompai; Patene’-taneeki; Padodoongi ; Pasussai
62. Membuang muka = Mammelleng
63. Memisah orang yang saling mencintai =
Polo maata
64. Menakutkan = Mapakatauu-tauu ;
Masumereng; Majaa messang
65. Menangis keras (yang dilarang oleh
agama) = Majjallo ; Mallampaango ; Mpaating.
66. Mengamuk = Majjallo
67. Menghina; Meremehkan; Memandang enteng
= Mappakatuuna ; Mappandang enteng
68. Menjengkelkan = Mappakeereng-keereng ;
Mappenre’ daara
69. Merusak = Makkasoolang
70. Minder atau Tidak percaya diri =
Passirii-sirriseng
71.
Mudah
Menyerah = Kaccau-caureng ; Mapello ;
Mapeddo
72. Mudah Percaya atau bersaksi =
Kateppe-teppe’; Kasabbi-sabbi
73. Mulut Besar (membanggakan diri) =
Magempung; Magenta; Maborro
74. Munafiq ; Penjilat ; Cari muka = Bali’
Bellaa
75. Nafsu tinggi = Mangure’-ngure’ ; Malaale
76. Nakal atau bandel = Mabettaa ;
Makumbala ; Mabenna’ ; Manrasu-raasu; Makkasu-aasu : Massola-soola
77. Menunda-nuda (pekerjaan) =
Mammatu’-maatu’
78. Muka kusut (seperti menahan sakit) =
Maccangiiru
79. Murung = Cannunnuu
80. Panikan ; heboh = Marampa’ ; Magoora ;
Mapiiri’
81.
Patah
hati ; patah semangat ; putus harapan =
maate pattujung ; dega raapang
82. Pelupa = Pammaling-malingeng ; Palupang-lupang
; Malingu-lingu ; Maulu’-maulu’
83. Pemarah = Pammosing ; Malessi macai ;
Pannokooreng
84. Pembohong ; Pendusta ; Tidak jujur ;
Suka berbelit-belit = Pabbelleng ; Pabbote’ ; Maleekoo ; Makaaluu ; Maceeko
85. Pembual = Matebbe bicara ; Maloppo tiimu ; Mabbaconcang
86. Penakut = Pillaureng ; Pallaring
87. Pencuri atau Klepto = Parinnaung;
Telloolang; Pakkocci; Makecca jaari
88. Pendek umurnya = Maponco’ suuge’
89. Penggunjing atau tukang gossip =
Napuuji mabbicara bookoo; Mabbicara munri
90. Pengganggu ; jahil ; usil = Maculle’ ;
Macukkee ; Paccobi-cobi
91.
Pesimis
= Pettu paddennuang ; Dega Rapang ; Mate Lao
92. Pilih kasih atau Membeda-bedakan;
Mappasilaingeng
93. Posesif ; Suka bertanya = maneekee ;
maraja kutaana
94. Prasangka = Mappikiri majjaa ; Majaa
naawa-nawa
95. Pura-pura = Makalaasi ; Mabbelle peruu
96. Ragu = Pabbata-bataangeng ; Makurang
teppe’
97. Rapuh atau Mudah Menyerah =
Kaccau-caureng ; Kappellang ; Mate Laaleng
98. Raut muka tidak menyenangkan = Massameru’
99. Reseh = Macurikkii
100.
Rewel
= Mandengngii ; Marenaaka
101. Ribut = Marukka ; Magareese ;
Patuli-tuuli
102.
Selingkuh
atau serong = Mappadduwa ; Maddua aati ; Teng Mattete’ atinna
103.
Sakit
hati = Peddi aati ; Laasa aati
104.
Senang
tapi menyakitkan = Mario aasu
105.
Serakah
; Tamak = Makakella; Mabilaala ; Mangowa ; Masuuru’ ; Majokko’
106.
Sial
; Celaka = Macilaaka
107.
Sinis
= Majaa pakkiita ; Majaa ininnaawa
108.
Sentimen
= Saraddaasi
109.
Sombong;
Songong; Tinggi Hati = Matanre Akkaa; Matanre langga ; Matanre ati ; Macingki
110. Suka
bertengkar = Masegge’; Pangkagaareng ; Pattikkengeng ; Mabecco’ ; Palaga-laaga
111.
Suka
Membantah = Pabbali-baali ; Mewa-eewa
112. Suka meminta-minta = Parillaung
113. Suka mencampuri urusan orang = Matebbe
ssaara ; Macuccung ; Manyenyeng
114. Suka Mencela = Macecceng :
Pacalla-calla ; Pacciddi-ciddiikeng
115. Suka Mengejek = Macecceng ;
Pangelleekeng ; Pangujaareng
116. Suka Ngambek = Pajjojjireng ; Pamojjokeng
; Mentung ; Mattamussuk
117. Suka Pamer = Mabillee; Daceng-daceng ;
Mengge
118. Takabur = Takabboro ; Takkaluupa
119. Tega atau Tidak Peduli= Pettu Perru;
Pettu sompung lolona; Dega aressi babuana
120.
Tempramental
(biasanya disertai sifat ringan tangan) = Pappellang : Majapperu
121. Tidak bertanggung jawab = Soroosi ulu
ada
122.
Tidak
bisa menahan keinginannya = Maben-nya; Majella; Kacinna-cinna
123.
Tidak
peka = Makurassara ; Dega Palisitarunna
124.
Tidak
Punya Malu ; Kepedean = Mappakasiri-siiri ; Dega Pesseena; Makurassiirii
125.
Tidak
Serius = Macuule ; Mabbonga
126.
Tidak
tahu diri = Teng naiiseng aleena
127.
Usil
atau jahil = Maculle ; Macukkee
128.
Istilah
Sifat suami yang mengurusi semua urusan rumah tangganya = natappi sanrukna
129.
Istilah
Kejahatan dibalas kejahatan = Makkabaale ; Mappapuulii jaa
130.
Dzu’ul
Khatimah = Naccappuuri jaa